หน้าแรก
นมแม่ส่งผลต่อการขับถ่ายของลูกอย่างไร
การขับถ่ายของลูกเป็นอีกหนึ่งสิ่งที่แม่สังเกตและให้ความสำคัญ เพราะการขับถ่ายเป็นตัวบ่งชี้สุขภาพของลูก ซึ่งโดยปกติแล้ว อุจจาระของเด็กที่กินนมแม่จะมีสีและลักษณะแตกต่างกันขึ้นกับอายุของเด็กและอาหารที่แม่รับประทาน อุจจาระของทารกทีกินนมแม่อย่างเดียวจะค่อนข้างเหลวบางครั้งถึงกับเป็นน้ำ แม่บางท่านอาจกังวลว่าลูกท้องเสียหรือไม่ วันนี้เรามีวิธีสังเกตอย่างง่ายๆ มาฝาก โดยอุจจาระของเด็กแรกเกิดที่กินนมแม่จะมีการเปลี่ยนแปลงเป็นลำดับดังนี้
- ใน 1-2 วันแรกจะถ่ายไม่บ่อย วันละ 1-2 ครั้ง และอุจจาระจะเหนียวสีเขียวเข้มถึงดำคล้ายน้ำมันดิน เรียกว่า ขี้เทา (meconium)
- วันที่ 3- 4 หลังคลอด เมื่อทารกได้ดูดนมแม่บ่อยขึ้น สีอุจจาระจะค่อยๆจางลงจากเขียวเข้มเป็นสีเขียวปนเหลือง ลักษณะจะเหนียวน้อยลงและมีน้ำปนมากขึ้น (transitional stool) อุจจาระมีปริมาณมากขึ้น ถ่ายเฉลี่ย 3-4 ครั้งต่อวัน
- หลังจากวันที่ 4 ทารกที่กินนมแม่อย่างเดียวจะมีอุจจาระสีเหลืองทองนิ่มจนถึงเหลว คล้ายโจ๊กใส่ฟักทอง ส่วนใหญ่อุจจาระจะมีน้ำปนค่อนข้างมาก สังเกตดูในผ้าอ้อมจะเห็นเนื้ออุจจาระอยู่ตรงกลางและมีน้ำแผ่ออกโดยรอบ ถือว่าปกติไม่ใช่ท้องเสีย
- ทารกที่อายุน้อยกว่า 6 สัปดาห์โดยเฉลี่ยจะถ่ายมีเนื้ออุจจาระมากพอควร 3-4 ครั้งขึ้นไปต่อวัน แต่บางคนอาจจะถ่ายกะปริบกะปรอยจำนวนน้อย ๆ หลังจากดูดนมแม่ทุกครั้งก็พบได้ ถ้าเป็นเช่นนี้ถือว่าเป็นสัญญาณที่ดีว่าทารกได้รับน้ำนมแม่เพียงพออุจจาระอาจเป็นสีเหลืองทองมีลักษณะคล้ายเม็ดมะเขือปนอยู่
- เมื่อทารกอายุ 6 สัปดาห์ขึ้นไป จะมีการเปลี่ยนแปลงของการถ่ายอุจจาระ คือ อุจจาระจะมีเนื้อมากขึ้นจากลักษณะเละเป็นโจ๊กกลายเป็นเหมือนยาสีฟันเหนียวๆ สีอาจจะมีตั้งแต่ สีเหลืองทองจนถึงสีออกเขียวปนเหลือง จำนวนครั้งจะลดลงเหลือวันละ 1-2 ครั้ง
บางครั้งอุจจาระของทารกที่กินนมแม่อย่างเดียว อาจจะออกมาเป็นน้ำสีเขียวๆปนเม็ดมะเขือ เป็นน้ำสีเหลือง หรือน้ำสีเขียวจำนวนไม่มากติดออกมากับผ้าอ้อม บางคนมีมูกเขียวๆปนออกมาด้วย ทั้งนี้กลิ่นของอุจจาระจะยังคงเป็นกลิ่นหอมอ่อนๆ ต่างจากกลิ่นเหม็นเน่าหรือเหม็นเปรี้ยวของอุจจาระทารกที่ท้องเสียจากการติดเชื้อแบคทีเรียหรือไวรัส
สาเหตุอื่นๆ ที่ทำให้สีของอุจจาระลูกเปลี่ยนไป
ไม่ควรพบเลือดสีแดงๆ ปนในอุจจาระทารกที่กินนมแม่อย่างเดียว ถ้าพบว่ามีเส้นสีแดงๆอยู่ในอุจจาระอาจเกิดจาก
- ทารกเพศหญิงในวันแรกๆหลังคลอดอาจมีมูกเลือดออกทางช่องคลอดจากอิทธิพลของฮอร์โมนของแม่ เป็นภาวะปกติที่จะค่อยๆหายไป
- ปฏิกิริยาต่อนมวัว หรือผลิตภัณฑ์จากนมวัวที่แม่รับประทาน และมีโปรตีนนมวัวเล็ดลอดออกมากับนมแม่
- รอยแผลที่บริเวณทวารหนัก หรือในลำไส้
- การติดเชื้อ
ลูกปัสสาวะสีส้ม เป็นอันตรายไหม ?
หากแม่พบว่า ระหว่างให้ลูกในช่วงวันแรกๆ ที่นมแม่ยังมาไม่มากนัก ลูกปัสสาวะน้อย และมีสีส้มอิฐ ไม่ต้องตกใจว่าลูกจะป่วย เพราะการที่ลูกฉี่เป็นสีส้มเกิดจากการตกผลึกของกรดยูริกในช่วงที่ได้รับน้ำนมน้อย จนทำให้ปัสสาวะเข้มข้น ซึ่งวิธีแก้ไขคือลูกดูดนมแม่บ่อยขึ้น ซึ่งหากลูกได้รับนมแม่เพียงพอ ก็จะทำให้ลูกปัสสาวะออกมาเป็นสีเหลืองใส ปกติ แต่หากแม่พบว่าลูกมีฉี่สีแดง หรือชมพู ปัสสาวะเป็นฟอง ปัสสาวะสีขุ่น หรือมีตะกอน นั้นอย่านิ่งนอนใจ ให้นำลูกไปพบแพทย์ทันทีเพื่อรับการวินิจฉัยต่อไป
พญ.สุดารัตน์ ศิริชัยพรศักดิ์ กุมารแพทย์ ทารกแรกเกิด โรงพยาบาลสกลนคร
